5.1.4 పురుష పర్యాయ పదాలు

తెలుగు జావళీలలో పురుషులకు పర్యాయ పదాలుగా వాడే పదాలు సాధారణంగా అచ్చ తెలుగుకు సంబంధించిన పదాల్నే ప్రయోగిస్తూ ఉంటారు. తత్సమ పదాలను కూడా పురుష వాచక ప్రయాయ పదాలుగా వాడడం కనిపిస్తోంది.

అచ్చ తెలుగు:

అందగాడు	కాపటికుడు	ఎమ్మెకాడు	కుందకారి	ఎమ్మెలాడు
చెలువుడు	కోడెకాండ్రు	దోసకారి	మోసకాడు	నెరజాణడు
వన్నెకాడు	చక్కని సామి	విటకాడు	చొక్కపు దొర	సొగసుకాడు

మొదటి పదం తెలుగు, రెండవ పదం సంస్కృతంతో తయారు చేసిన మిశ్ర సమాస ప్రయోగాలు కూడా జావళీలలో క్వచిత్కంగా కనిపిస్తున్నాయి.

ఉదా: మగ ధీరుడు

తత్సమాలు:

ఉదారుడు	మనోహరుడు	కాంతుడు	రసికుడు
కోమలాంగుడు	శ్యామ సుందరాంగుడు	జారచోరుడు	సరసుడు
పంగనామముడు	కమల నేత్రుడు	ప్రాణ సఖుడు	నీరజాక్షుడు
ప్రియుడు	సరసిజాక్షుడు	సారస నేత్రుడు	మారకోటి సుకుమార
జార శిఖామణి	మార సుందర	ధీర	గంభీర
ప్రాణనాథ	సదయుడ	ప్రియ	సుందర